İlişkide Kendin Olmak: Uyum mu, Özveri mi, Kaybolmak mı?
İlişkide sevdiğimiz kişiye yakın olmak isterken bazen kendimizden uzaklaşabiliriz. Daha az sorun çıkması, partnerimizi kırmamak ya da ilişkiyi korumak uğruna kendi ihtiyaçlarımızı, sınırlarımızı ya da düşüncelerimizi geri plana atarız. “Kendi isteğimi söylemedim, çünkü onun üzülmesini istemedim” ya da “Tartışma çıkmasın diye sustum” gibi cümleler birçok kişi için tanıdık olabilir.
Ancak burada şu soruyu sormak önemli: Uyum sağlamak gerçekten bağ kurmamıza mı hizmet ediyor, yoksa kendimizi geri plana itmenin bir yolu mu oluyor?
Bu yazıda ilişkilerde “kendin olmak” kavramını, bireysellik ve yakınlık arasındaki dengeyi ve uyumla kendinden vazgeçme arasındaki farkı birlikte keşfedeceğiz.
Neden Kendimiz Olmakta Zorlanırız?
Romantik ilişkilerde kendi benliğimizi korumak her zaman kolay değildir. Özellikle çocuklukta sınırlarına saygı gösterilmemiş ya da duyguları görülmemiş bireyler, yetişkinlikte “ilişkiyi sürdürmek için kendimden ödün vermeliyim” inancını içselleştirmiş olabilir.
Lerner (1989)’e göre, yakın ilişkilerde bireyin kendi değerleri, tercihleri ve duygusal sınırlarını net bir şekilde ifade edebilmesi, hem ilişki sağlığını hem de bireysel iyilik hâlini destekler.
Ancak toplumda “ilişkide fedakârlık gerekir” mesajı bu kadar yaygınken, nerede uyum sağladığımızı, nerede kendimizi bastırdığımızı ayırt etmek zorlaşabilir.
Uyum mu, Bastırma mı?
Sağlıklı bir ilişkide bazen esnek olmak, karşı taraf için özveride bulunmak doğaldır. Ancak bu esneklik süreklilik kazandığında ve kişinin temel değerlerini, sınırlarını ya da duygularını bastırmasına neden olduğunda, bu bir uyum değil, yavaş yavaş silinmedir.
Gottman ve Levenson (2002)’un uzun süreli ilişkiler üzerine yaptığı araştırmalar, ilişki doyumunun yalnızca “geçinmekle” değil; bireylerin kendilerini ifade edebildiği, değer gördüğü ilişkilerle mümkün olduğunu gösteriyor.
Kendin Olmak Ne Demek?
İlişkide kendin olmak; her duyguyu filtresizce dışa vurmak ya da sınır tanımamak değildir. Aslında bu, içsel süreçleri fark etmek, sınırlarını belirlemek ve bu sınırlar içinde ilişki kurabilmektir.
Kernis ve Goldman (2006)’a göre, otantik ilişkilerde birey hem kendiyle uyumludur hem de partneriyle bağ kurarken bu uyumdan sapmaz. Yani “kendin olmak”, hem benlik hem de ilişki doyumunu destekleyen bir temel unsurdur.
İlişkide Kaybolmamak İçin 4 Psikolojik Adım
-
Kendine Sor: Bu Gerçekten Benim Tercihim mi?
-
Bir karar alırken ya da tepki verirken, “Bu benim isteğim mi, yoksa sadece uyum sağlamak için mi böyle davranıyorum?” diye sormak, otomatikleşmiş davranışların farkına varmak için önemli bir başlangıçtır.
-
-
Sınırlarını Belirle ve Paylaş
-
Sağlıklı sınırlar mesafe yaratmaz, aksine yakınlığı güvenli hâle getirir. “Bu konuda benim de alana ihtiyacım var” gibi ifadelerle ilişkinin bağını koparmadan sınır koyabilirsiniz.
-
-
Kırılganlığını Paylaş
-
Özveri görünmez olduğunda, zamanla içsel kırgınlıklar oluşabilir. “Bu konuda kendimi görülmemiş hissettim” demek, hem sizi hem ilişkiyi iyileştirebilir.
-
-
Kendinle Bağını Sürdür
-
İlişki içinde kendi dostluklarınızı, ilgi alanlarınızı ve içsel alanlarınızı koruyun. Bunlar, benliğinizin nefes aldığı yerlerdir.
-
Uyum, Kendinden Vazgeçmekle Değil, Dengeyle Mümkün
İlişkide “kendin olmak”, hem bağ kurmaya hem de kendi sesine sadık kalmaya cesaret etmektir. Bu denge kolay kurulmaz; ama öğrenilebilir, geliştirilebilir bir beceridir.
Unutmayın, uyum sağlıyorum derken kendinizi silerseniz bir gün “Ben kimdim?” diye sorgulamaya başlayabilirsiniz. Ama dengeyi bulduğunuzda hem siz olursunuz hem birlikte olursunuz.
Kaynakça
-
Lerner, H. (1989). The Dance of Intimacy: A Woman’s Guide to Courageous Acts of Change in Key Relationships. HarperCollins.
-
Gottman, J. M., & Levenson, R. W. (2002). A two-factor model for predicting when a couple will divorce: Exploratory analyses using 14-year longitudinal data. Family Process, 41(1), 83–96.
-
Kernis, M. H., & Goldman, B. M. (2006). A multicomponent conceptualization of authenticity: Theory and research. Advances in Experimental Social Psychology, 38, 283–357.