Anlam Arayışı: Zorluklar Karşısında Hayata Anlam Katmak

 

​​

​

Geçtiğimiz hafta, adaletsizlik ve kontrol edemediğimiz olaylar karşısında zihinsel dayanıklılığımızı nasıl koruyabileceğimizi konuşmuştuk. Bu hafta ise bir adım daha derine inelim: Zorluklarla başa çıkarken hayatımıza nasıl anlam katabiliriz?

 

Hayatın bazen karmaşık, adaletsiz ve yorucu olduğunu kabul etmek zor ama gerçek. Bütün bu zorluklara birlikte bazı insanlar, sarsılsalar bile ayakta kalabiliyor, hatta bu süreçten daha güçlü çıkabiliyor. Peki onları ayakta tutan ne?

 

Birçok araştırma aynı noktada birleşiyor: anlam duygusu.

 

Anlam Aramak: İnsan Olmanın Temel Parçası

 

Psikolog Viktor Frankl, Nazi toplama kampında geçirdiği yılların ardından yazdığı İnsanın Anlam Arayışı adlı kitabında şöyle der: “İnsanın her şeyi elinden alınabilir, ama bir şey hariç: Kendi tutumunu seçme özgürlüğü.”

Frankl’a göre, acının içinden geçerken bile insan hayatına anlam katabilir ve bu anlam, yaşama tutunmanın anahtarı olabilir (Frankl, 1984).

 

Modern psikoloji de Frankl’ın bu görüşünü destekler. Yapılan araştırmalar, anlamlı bir yaşam sürmenin sadece mutluluk düzeyini artırmadığını, aynı zamanda stresle başa çıkmayı kolaylaştırdığını da göstermektedir (Park & George, 2013). Yani hayatı anlamlı kılmak sadece “iyi hissetmek” değil, aynı zamanda “iyi dayanabilmek” anlamına gelir.

 

Zor Zamanlarda Anlamı Nerede Bulabiliriz?

 

Hayatın zorlayıcı anlarında anlam aramak, başta karmaşık görünebilir. Ancak bu, soyut bir ideal değil; gündelik yaşamda karşılığı olan bir beceridir. İşte anlam arayışını destekleyen bazı yollar:

​

1. Acıyı Görmezden Gelmeden, Onun İçinden Geçerek

Anlam bulmak, acıyı inkâr etmek değildir. Tam tersine, o acının varlığını kabul etmek ve ona rağmen bir yol çizebilmektir. Journal of Positive Psychology’de yayımlanan bir çalışmada, travma yaşamış bireylerin olayları anlamlandırabildiklerinde psikolojik olarak daha sağlıklı oldukları gösterilmiştir (Park, 2010).

​

   2. Değerlerle Uyumlu Yaşamak

Zor zamanlarda yönümüzü kaybetmemek için iç pusulamız olan değerlerimize dönmek önemlidir. Başarı, adalet, aile, dürüstlük, dayanışma gibi kişisel değerler, hangi durumda nasıl hareket edeceğimizi belirler. Kendi değerlerimize göre yaşadığımızda, içinde bulunduğumuz durum ne olursa olsun bir yön duygusu kazanırız (Steger et al., 2006).

​

   3. Küçük Ama Anlamlı Eylemler Seçmek

Bazen büyük hedefler koymak yorucu olabilir. Oysa anlam, bazen bir dostla edilen içten bir sohbet, bir bitkiye su vermek ya da bir başkasına yardım etmekte gizlidir. Bu tür eylemler, bizi hayata ve kendimize yeniden bağlayabilir.

​

   4. Anlamı Paylaşmak

Anlam, sadece bireysel bir deneyim değildir; başkalarıyla paylaştıkça çoğalır. Yaşadıklarımızı anlatmak, başkasının hikâyesini dinlemek, birlikte üretmek ya da düşünmek… Tüm bunlar, ortak bir anlam yaratır. Páez et al. (2007)’nin çalışmaları, kolektif duygusal paylaşımın ruh sağlığı üzerinde iyileştirici etkileri olduğunu göstermektedir.

 

Anlam, Karanlıkta Yön Bulmak Gibidir

 

Anlam arayışı, hayatı “güzel” ya da “kolay” hale getirmez. Ama zor zamanlarda bile ilerleyebilmek için bir yön sunar. Adaletsizlik, belirsizlik ya da kayıplar karşısında elimizde kalan belki de en kıymetli şey: Nasıl yanıt vereceğimizi seçebilme özgürlüğü.

 

Bir sonraki adımınız, her şeyi çözmek zorunda değil. Ama anlamlı hissettirebilir. Ve belki de bu, hayata yeniden bağlanmanın en güçlü yolu olabilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

 

Kaynakça

• Frankl, V. E. (1984). Man's Search for Meaning. Beacon Press.

• Park, C. L. (2010). Making sense of the meaning literature: An integrative review of meaning making and its effects on adjustment to stressful life events. Journal of Positive Psychology, 5(4), 257–270.

• Park, N., & George, L. S. (2013). Positive psychology and the search for meaning. In K. M. Sheldon, T. B. Kashdan, & M. F. Steger (Eds.), Designing positive psychology: Taking stock and moving forward (pp. 71–83). Oxford University Press.

• Páez, D., Basabe, N., Ubillos, S., & González-Castro, J. L. (2007). Social sharing, participation in demonstrations, emotional climate, and coping with collective violence after the March 11th Madrid bombings. Journal of Social Issues, 63(2), 323–337.

• Steger, M. F., Kashdan, T. B., Sullivan, B. A., & Lorentz, D. (2006). Understanding the search for meaning in life: Personality, cognitive style, and the dynamic between seeking and experiencing meaning. Journal of Personality, 76(2), 199–228.